Ketojenik Diyet Nedir? Ketojenik Diyette Nasıl Beslenmeli?
Günümüzde insanların beslenme alışkanlıklarının değişmiş olması, obeziteye varan ciddi kilo alımına neden olmuştur. Öyle ki, fazla kilolar insanların vücutlarında hantallık oluşturur. Hareket kapasitesinin azalmasıyla birlikte kilo alımının önüne geçilemeyerek, obezite gibi çok ciddi bir sağlık sorununun ortaya çıkması da kaçınılmaz hale gelir.
İnsanların aşırı kilolarının nedenlerinden bir diğeri de, tiroid bozukluklarıdır. Böyle durumlarda mutlaka uzman bir hekimin kontrolünden geçmek, onların uygun görmesiyle birlikte ilgili ilaçları kullanmak ve de tedavi sürecini aksatmadan devam ettirmek gerekir. Tedavi sürecine ek olarak ise, kontrollü bir diyet uygulaması yapmak, sporun hayatın bir parçası haline getirmek ve de bol su içmek de ihmal edilmemelidir.
Peki son zamanlarda uzmanlar tarafından da sıkça önerilen, sağlıklı bir diyet türü olarak adı dillerden düşmeyen ketojenik diyet nedir ve nasıl yapılır? Ketojenik diyet sağlıklı mı ya da zararlı mı? Ketojenik diyet programı ile zayıflamak mümkün mü? tüm detaylar yazımızın devamında…
Konu Başlıkları
Ketojenik Diyet Nedir?
Ketojenik diyet, ,insanların düşük karbonhidratlar alarak yaptıkları diyetlerle bir çok ortak nokta barındırır. Bu uygulamada tüketilen besinlerin çok az karbonhidrat içermesi şarttır. Ancak ketojenik diyetin diğer diyet türlerinden en büyük farkı; daha yüksek yağ oranına sahip olmasıdır. Temel amaç, gün içerisinde vücuda alınan karbonhidratların önemli ölçüde azalmasını sağlamaktır. Bu sebeple ketojenik diyet yaparken enerji düşüklüğü yaratmamak için, doğal yağ açısından zengin gıdalar tercih edilir.
Çünkü, yağ alımının artmasıyla birlikte, vücuttaki karbonhidrat eksikliği dengelenmiş olacaktır. Gün içerisinde vücuda alınan karbonhidratların azalmasıyla birlikte, ketoz oluşumu sağlanır. Bu durum, aslına bakıldığında metabolik fazla vücudun enerji yakmak için istekli hale gelmesine ortam hazırlama anlamına gelir. İlerleyen süreçte de vücudunuz yağı karaciğerde, beyin için enerji sağlayan keton haline dönüştürmeye başlayacaktır.
Ketojenik Diyet Nasıl Yapılır?
Ketojenik diyet sağlıklı beslenme biçimlerinden biri olarak bilinir. Bu diyeti uygulayan kişiler gün içerisinde harcadıkları enerjileri karbonhidratlardan almak yerine yağdan almaktadırlar. Ancak uygulamaya başlamadan önce, vücudun buna alışmasını sağlamak şarttır.
Ortalama 2 haftalık süreç sonunda vücut enerjisini yağdan almaya başlayacak ve de vücudun adaptasyon süreci tamamlanacaktır. Ketojenik diyet uygulamasını başarı ile yapabilmek için ilk aşamada serbest ve yasak olan yiyeceklerin gruplandırılması şarttır. Zayıflamak için etkili bir diyet olan ketojenik beslenme, aynı zamanda böbrek ve şeker hastalığına, kanser, alzheimer ve epilepsi hastalıklarının önüne geçmektedir.
Ketojenik Diyette Ne Yenir? Ne Yenmez?
Genellikle tereyağı, zeytinyağı gibi sağlık açısından herhangi bir sakıncası olmayan gıdalar, süt ve süt ürünleri,yumurta, meyve olarak avokado, et ve et ürünleri de ketojenik diyet için uygun gıdalar arasında yer almaktadır.
Ekmek, makarna, pilav, meyveler ve köklü sebzeler karbonhidratı yüksek olduğu için diyet süreci boyunca uzak durulması gereken gıdalar arasında yer almaktadırlar. Ayrıca içinde mısır şurubu, glikoz şurubu ve de şeker barındıran meyve sularından, baldan ve pekmezden de uzak durulması gerekmektedir.
Ketojenik Diyet Türleri
Ketojenik diyetin kendi içerisinde 4 farklı türü bulunmaktadır. Diyete ihtiyacı olan kişiler bu türler arasından en uygun olanına uzman hekimler öncülüğünde karar vermelidirler. İşte ketojenik diyet türleri;
Standart Ketojenik Diyet
Standart ketojenik diyet, günümüzde en çok tercih edilen tür olmuştur. Aslına bakıldığında son derece düz bir program olduğunu söylemek mümkündür. Genellikle standart ketojenik diyetlerde vücuda alınan karbonhidrat tüketimi kesinlikle 25 ya da 50 gramı geçmemektedir. Bunun yerine serbest gıdaların tüketilmesi şarttır.
Zamanlı Ketojenik Diyet
Zamanlı ketojenik diyetin en önemli özelliği karbonhidrat alım vaktine dikkat edilmesidir. Genel olarak spor vb. gibi aktiviteler yapmadan ortalama yarım saat ya da 1 saat öncesinde karbonhidrat alımı gerçekleştirilmelidir. Zamanlı ketojenik diyet uygulamalarında günlük olarak 25 ya da 50 gramlık karbonhidrat alınması gerekir.
Egzersiz bitiminde vücuda alınacak olan besinlerin yüksek protein ve düşük yağ içermesine dikkat edilmelidir. Her ne kadar ketojenik diyetlerde yağ alımı önemli olsa da, egzersiz sonrasında yapılan yağlı beslenme, besin emilimini etkileyecektir. Buda kasların efektif anlamda iyileşmesine neden olur. Genellikle günlük yaşamında çok hareketli ve yoğun egzersiz yapan kişiler için uygun bir beslenme şeklidir. Hareketsiz bir yaşama sahip olanlar için kesinlikle uygun değildir.
Dönüşümlü Ketojenik Diyet
Dönüşümlü ketojenik diyet uygulaması, yüksek karbonhidrat içerikli diyet uygulaması ile birlikte yapılmaktadır. Bu diyet genel olarak atlet ve de sporcular için ideal bir program olarak bilinir. Uygulamada 1 ya da 2 gün ketojenik diyet yapılıyorsa, 1 ya da 2 gün de yüksek karbonhidrat diyeti yapılmaktadır. Karbonhidrat yükleme zamanının kesinlikle 24 ya da 28 saati geçmemesine dikkat edilmelidir.
Eğer yükleme yapılmayacaksa da, günlük bazda 50 gramlık karbonhidrat alımına izin verilmektedir. 24 veya 48 saatlik karbonhidrat alımı zamanında da 450 ya da 600 gramlık karbonhidrat tüketimi normaldir. Bu uygulama atlet ve amatör sporcuların yağ kaybını artırmakla birlikte, kas kütlesinin de yağsız olarak artmasına olanak sağlayacaktır.
Sınırlandırılmış Ketojenik Diyet
Sınırlandırılmış ketojenik diyet genellikle tedavi amaçlı kullanılmaktadır. Bu tür bir uygulamada da günlük olarak 25 ya da 50 gramlık karbonhidrat alımına izin verilir. Hatta daha az alınması hastalar açısından faydalı olacaktır. Sınırlandırılmış ketojenik diyet uygulaması vücudun glikojen depolarının boşalmasında ve keton üretiminin artmasına olanak sağlar.
Kalori kısıtlaması söz konusu olduğu için, kanser hücreleri içinde olumsuz şartlar üretilecektir. Öyle ki, kanser hücreleri vücuttaki ketonları besin olarak kullanamaz. Vücuttaki ketonların artması da kanser hücrelerinin aç kalarak ölmesine olanak sağlayacaktır. Uygulama aşamasının ilk 3 ya da 5 gününde sadece su tüketimi yapılır. Sonrasında ise düşük kalorili ketojenik diyete başlanmaktadır.
Ketojenik Diyette Tüketilmesi Gereken Yiyecekler Nelerdir?
- Tereyağı
- Zeytinyağı
- Sağlıklı yağlar
- Kuru yemişler
- Süt
- Peynir
- Yoğurt
- Kefir
- Kırmızı et
- Beyaz et
- Yumurta
- Avokado
- Sarımsak
- Deniz mahsulleri
- Bitter çikolata
- Hindistan cevizi yağı
- Ton balığı
- Bitkisel yağ
Ketojenik Diyette Tüketilmemesi Gereken Yiyecekler Nelerdir?
- Ekmek
- Makarna
- Pirinç Pilavı
- Bisküviler
- Hamur işleri
- Köklü sebze ve çeşitleri
- Mısır Şurubu bulunan gıdalar
- Glikoz ve gizli şeker bulunduran içecekler
- Bal
- Pekmez
- Tahıllar
- Baklagiller
Ketojenik Diyetin Faydaları
Hızlı Kilo Kaybı
Ketojenik diyetin bilinen en önemli faydası kilo kaybı yaratıyor olmasıdır. Öyle ki bu diyette vücut ketosis moduna geçer. Bu da bedenin enerji olarak yağları kullanmasına neden olur. Enerji yakımı için vücudun yağ kullanması da zayıflamayı sağlayacaktır.
Ayrıca ketojenik diyet vücuttaki insülin hormonunun daha az salgılanmasına ortam hazırlar. Bu da daha hızlı yağmak için ortam hazırlandığı anlamına gelmektedir. Bu diyetin koşullarına baştan sona kadar bağlı kalmak, daha kısa sürede zayıflamayı sağlayacaktır.
Kan Şekeri Dengelenir
Ketojenik diyetin vücuttaki en önemli etkilerinden biri de kandaki şekerin düşerek dengelenmesini sağlıyor olmasıdır. Bu da vücudun gerekenden fazla glikoz üretmesine engel olur. Ketojenik diyet şeker ve de diyabet hastaları için uygun değildir. Fakat uzman gözetiminde yapılabilir.
Enerji Artırır
İnsan vücudu enerji olarak şekeri kullandığı zaman, üretilen glikozun fazlası yağa dönüşmektedir. Bu da vücutta fazla glikoz birikime neden olur. Yağa dönüşen glikozların enerji olarak kullanılması mümkün değildir.Bu da insanların çok kısa sürede yeniden enerji kaynağı aramasına neden olacaktır.
Aynı zamanda ciddi bir yorgunluk sendromu da ortaya çıkar. Ketojenik diyette karbonhidrat tüketimi azaltılarak, sınırlandırılır. Bu da enerjinin yağdan sağlanmasına olanak sağlar. Gereken enerji yağlardan kullanıldığında enerji artışı gözlemlenecektir.
İştah Kontrol Altına Alınır
Vücut günlük olarak gereken enerjiyi glikozlardan sağladığında kan şekerinin anlık olarak düşüp, yükselmesi meydana gelir. Bu da iştah dengesizliklerinin ortaya çıkmasına neden olacaktır. İnsanların gün içerisinde daha fazla açlık hissetmesi, yorgunluğun da artmasına neden olur. Ketojenik diyetle birlikte protein alımı dengelendiğinde iştah kontrolünü sağlamak da kaçınılmaz olacaktır.
Adaptasyon Artırır
Ketojenik diyetin en önemli faydalarından biri de kişilerin günlük yaşantılarında herhangi bir işe ya da duruma odaklanmalarını artırıyor olmasıdır. Vücut gerekli enerjiyi glikojenden aldığında beyin yorulur. Bu da odaklanmanın azalmasına neden olan bir faktördür. Ketojenik diyetle birlikte enerjinin yağdan alınmaya başlaması, zihinsel kontrolü ve odağı artıracaktır.
Ketojenik Diyet Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Ketojenik diyet uygulanırken çok önemsiz gibi görünse de, dikkat edilmesi gereken çok küçük detaylar vardır. Bunlara dikkat edilmediği takdirde diyet bitiminde elde edilen sonuç hiçte beklediğiniz gibi olmayacaktır. Ketojenik diyet yaparken dikkat edilmesi gereken ilk ve en önemli şey yağ tüketimine ağırlık vermektir. Yani karbonhidrat tüketiminin azaltılarak yağ tüketiminin artırılması vücut için enerji artışı demektir. Ancak tüketilen yağların kanola, fındık ve de bitkisel gibi faydalı yağlar olması şarttır.
Ketojenik diyette dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli unsur ise; diyet için hazırlanan gıdaların ve özellikle de sebzelerin buharda pişirilmesidir. Kesinlikle kızartma işleminden uzak durulmalıdır. Aynı zamanda ketojenik diyette bol su içilmesi de şarttır. Ek olarak ise, kontrollü protein alımı gerçekleştirilmelidir. Gereğinden fazla protein alımı ketojenik diyette önerilmez.
Yağlı ve orta proteinli yiyecekler bu diyet için uygundur. Ketojenik diyet; diyabet ve yüksek tansiyon hastaları için mutlaka uzman desteğiyle yapılması gerekmektedir. Ketojenik diyet yaparken bol su içmeye önem göstermelisiniz. Bunun yanı sıra, asitli içecekler, hazır meyve suları ve alkolden uzak durulmalıdır.